Z okazji 120. rocznicy uruchomienia kolejki wąskotorowej w Marezie 7 października 2021 r. odnowiony zostanie napis "MAREZA" widniejący na budynku dawnego dworca. Jest to jedna z kilku atrakcji przygotowanych przez Stowarzyszenie Miłośników Marezy "Ciuchcia", we współpracy z Gminnym Ośrodkiem Kultury w Kwidzynie, Biblioteką Publiczną Gminy Kwidzyn i Gminą Kwidzyn.
27 października 2021 r. na zabytkowym budynku dworca stacji Mareza zamontowana została również tabliczka informacyjna o nastepującej treści:
W budynku tym w latach 1901-1985 mieścił się dworzec stacji kolejki wąskotorowej.
Pod koniec XIX wieku z inicjatywy starosty kwidzyńskiego dr. Brücknera rozpoczęto przygotowania do budowy kolei wąskotorowej na Nizinie Kwidzyńskiej. Do tego celu założono spółkę aukcyjną Die Kleinbahn-Aktiengesellschaft Marienwerder/Westpreußen, która powierzyła wykonawstwo budowalne doświadczonej firmie Lentz & Co. ze Szczecina.
Otwarcie sieci kolejowej wraz z budynkiem dworca nastąpiło 28 września 1901 roku. Sieć liczyła ok. 60 km torów o prześwicie toru 750 mm.
Główną stację i parowozownię zlokalizowano w Marezie (Mareese). Budynek stacyjny wzniesiony został w formie kilkuczłonowej i zróżnicowanej bryły w konstrukcji szkieletowej o wypełnieniu ceglanym na nieregularnym planie. W latach 20. XX wieku został on rozbudowany poprzez dostawianie skrzydła południowego. We wnętrzach dworca znajdowały się m.in.: kasy biletowe, pomieszczenia służbowe, mieszkanie zawiadowcy, bufet z zapleczem, a także pomieszczenia kasy bagażowej i magazyn.
Kolejką przewożono płody rolne, głównie buraki cukrowe oraz pasażerów w kierunkach: stacja Kwidzyn (2,7 km), stacja Rusinowo (20,4 km), stacja Wielkie Walichnowy (33 km) – przez przeprawę wiślaną promem parowym pomiędzy Janowem i Gniewem. Po plebiscycie w 1920 roku odcinek do Wielkich Walichnów, w wyniku zmiany granic znalazł się na terytorium Polski, co spowodowało konieczność budowy nowego odcinka do Gurcza.
W 1945 roku kolej została przejęta przez Polskie Koleje Państwowe i w jej strukturach funkcjonowała do 31 grudnia 1985 roku, kiedy to nastąpiło zamknięcie kolejki. Fizyczna likwidacja torów oraz wywóz taboru zakończył się w marcu 1989 roku.
1901-1945 Die Kleinbahn-Aktiengesellschaft Marienwerder /
1945-1985 Kwidzyńska Kolej Dojazdowa
29 października br. w Bibliotece w Marezie odbędzie się prelekcja poświęcona historii Kwidzyńskiej Kolei Dojazdowej przygotowana przez Łukasza Rzepczyńskiego i Piotra Kazimierowskiego. Będzie można również obejrzeć zdjęcia archiwalne dotyczące kolejki na przestrzeni lat oraz zachowane pamiątki.
Z kolei, Biblioteka w Marezie zaprasza w trzy kolejne listopadowe piątki 5, 19. 26 listopada na projekcje filmów fabularnych związanych tematycznie z pociągami. Wstęp na projekcje będzie bezpłatny.
